Door: Kustaw Bessems
Gepubliceerd: gisteren 22:30
Update: vandaag 09:51
GroenLinks-leider Femke Halsema is gewend aan verkiezingsnederlagen, maar zij verlangt gretiger dan ooit naar de overwinning. 'Nee, ik voel me niet schuldig als ik een mug doodsla.'
De Europese verkiezingen waren uw eerste overwinning?
'Even kijken, heb ik niet nog ergens een overwinning weggestopt...'
Uw beste prestatie daarvóór was een licht verlies.
'Ik heb altíjd licht verloren. Een zeteltje minder, een procentje minder. Zeker gemeten naar de storm die zich om me heen voltrok. Ik beschouw mezelf als een lopend politiek wonder. Ik leid GroenLinks in een moeilijke periode en ik ben een buitengewoon stabiel fractievoorzitter.'
Aan de muur Halsema met voorganger Rosenmöller.
De partij laat u op uw plaats zitten, bedoelt u?
'Ja. Nou, ik vind dat je bij nederlagen buitengewoon kritisch naar jezelf moet kijken, dus dat doe ik. Maar ik heb de tegenwind voor GroenLinks de afgelopen jaren niet als een persoonlijk probleem gedefinieerd. Onze partij had veel last van het fortunisme. Het eerste verlies was onder Paul Rosenmöller in 2002. En hoewel een nederlaag psychologisch een ongelofelijke klap geeft, ben ik niet ontevreden over hoe wij het verlies daarna wisten te minimaliseren. Pas sinds afgelopen jaar heb ik het gevoel dat het aan het bijbuigen is. Nu gaan we de raadsverkiezingen ook winnen. En de landelijke verkiezingen.'
Hoe graag wílt u winnen?
Zacht, met valse lucht: 'Heel graag.'
Dan: 'Je bouwt heel veel weerstand op. Je bent een politicus die calculeert met verlies. In 2003 gingen we van tien naar acht en ging ik de oppositie in met de PvdA en de SP. De verwachting werd uitgesproken, buiten en binnen GroenLinks, dat ons bestaansrecht werd bedreigd. Dat is dan je mentale habitus. Wat je aan mij ziet, is dat ik iemand ben die niet verwoest raakt als ie verliest.'
Wilt u wel groot worden?
'Ja, natuurlijk.'
Hoe groot dan?
'Ik zou wel twintig, vijfentwintig zetels willen. Neemt niet weg dat je realistische calculaties moet maken op basis van electorale onderzoeken...'
Kijk eens om u heen: partijen worden uit het niets gigantisch – waarom kunt u dat niet?
'Die partijen zijn óf heel populistisch óf bedienen zoals D66 zowel het linkse als rechtse deel van het electoraat. Wij halen geen kiezers bij de VVD. Dat hebben we nooit gedaan en dat zal ons ook nooit lukken. Ja, als we onze standpunten inleveren. Maar wij zijn een beginselpartij.'
Met welk onderwerp krijgt u de meeste mensen op de been?
Een stilte. Van zeven seconden.
'Nou ja, dat is ingewikkeld.'
Voor andere partijen niet.
'Wij zijn een groene partij. Maar als u vraagt: breng je daarmee ook de massa's op de been? Dát is ingewikkeld. Al twintig jaar – daar reken ik gewoon mee – is het aandeel mensen dat milieu in het stemhokje doorslaggevend vindt slechts om en nabij de 8 procent. Ik vind dat vrij ontluisterend.'
Op tafel Obama-pepermunt. Halsema bewondert diens retoriek én bovenlijf.
'Wij weten ook uit onderzoek dat het aantal mensen dat overweegt op GroenLinks te stemmen kan oplopen tot vijfentwintig zetels. Maar wij hebben scherpe standpunten over veel thema's en daar stoot je mensen onvermijdelijk mee af. Die keuze maken wij bewust. Wij zijn een voorhoedebeweging. We ontwikkelen standpunten en handhaven die, ook als ze niet worden herkend. Ik ben van die lijn nooit afgeweken.'
Hoe kan het dat de Dierenpartij met twee zetels in de Kamer zit? Dierenwelzijn had toch úw thema kunnen zijn?
'Ik vind niet dat die zetels bij ons horen. Hun kiezers komen van de SP, van rechts, van niet-stemmers. Economisch uit alle windrichtingen. Daarin zijn wij veel uitgesprokener. Wij hebben ook opvattingen over mensen en niet alleen over dieren. De Dierenpartij is daarnaast veel radicaler en paternalistischer. Die wil een verbod op de vissenkom, terwijl ik denk: gekker moet het niet worden.'
'Van oudsher ontfermen wij ons over dierenrechten. Voor een verbod op de bio-industrie kun je me wakker maken. Maar zij zetten het bevrijden van dieren op gelijk niveau met het eind aan de slavernij. Dat vind ik decadentie. Ik ontmoette een kinderarts in Gaza. Hij zei: oh, jullie zijn dat land waar ze een dierenpartij hebben. Ik zei: ja, dat komt omdat we geen echte problemen hebben.'
Vindt u een dier minder waard dan een mens?
'Als je het me eerlijk vraagt? Ja. Ik vind mensenrechten... ik weet dat Marianne Thieme ook muggen beschermt eh... sorry, maar ik sla er wel eens een dood. Ja. Ik kan er niets aan doen.'
Voelde u zich schuldig, bij het doodslaan?
'Nee. Ik baalde ervan dat ie me eerst gestoken had.'
In uw boek Een linkse lente memoreert u dat u wel eens bent omschreven als humorloze missionaris, maar...
'Dat is wel elf jaar geleden! Ik verwees er spottend naar. Elke vorm van zelfrelativering wordt niet gewaardeerd, maar altijd...'
U weet niet wat ik wil vragen...
'...gebruikt als stok om de hond mee te slaan. Gaat uw gang.'
Ik wilde juist weten wat mis is met een humorloze missionaris. Waarom wilde u luchtiger worden?
'Je kracht in het debat is erg afhankelijk van of ze je aardig vinden. Dat geldt voor collega's én voor je electoraat. Dat heb ik langzamerhand geleerd. Kijk naar Agnes Kant, tijdens het debat na de Europese verkiezingen. Niemand weet nog wat ze zei, iedereen heeft onthouden hóe ze het zei. Daarbij is het voor vrouwen lastiger dan voor mannen. Jan Marijnissen heeft er al die jaren weinig last van gehad dat zijn gevoel voor humor niet erg ontwikkeld was.'
'Het is ook ontzettend moeilijk. Om terwijl je een discussie voert je mimiek te beheersen. De meeste Nederlanders zien je alleen maar op tv, maximaal dertig seconden en midden in een debat, als je net iemand stevig staat te onderhouden. En ik heb een expressief gezicht.'
Ze wijst op haar voorhoofd: 'Dit gaat omhoog.'
En ze wijst op haar wenkbrauwen: 'En dit gaat helemaal mee.'
Waarom reageerde u net zo gestoken?
'U heeft gelijk, dat is een pavlovreactie. Maar vaak bouwen journalisten voort op de vooroordelen die een collega in een vorig artikel heeft geschreven. Ze lezen alleen knipselmappen. Je worstelt als politicus met de sjablonen die op je worden gedrukt.'
Waarom is het moeilijker voor vrouwen?
'Wij worden anders beoordeeld. Maar het is ook heel praktisch: als een man zijn stem verheft, neemt zijn gezag toe, omdat zijn stem dan daalt. Onze stemmen stijgen en dat ondermijnt juist. Behalve bij Rita Verdonk dan. Als die iets wil benadrukken krijgt ze een whiskystem. Mijn stem is gelukkig ook relatief laag.'
En u heeft die kaken, hè?
'Njaahjaah, daar wordt eens in de zoveel tijd over gezeken, ja. Er zijn dingen die je kunt aanpassen en dingen waarover je het commentaar als water van een vet eendje van je af moet laten glijden.'
Dat zegt de vrouw die tijdens het debatteren oplet of haar voorhoofd niet omhoog schiet.
'Nee, nee, dát doe ik niet. Ik ben me daarvan bewust, meer niet. Ik krijg het toch niet naar beneden.'
Botox?
'Zo'n Nicole Kidmanvoorhoofd. Daar is op zich veel voor te zeggen, maar nee. Ik vind het ook nog niet nodig, u?'
Nu lacht Femke Halsema hard.
En ze kijkt stout.
Zegt dan: 'Nederland is een conservatief land. Macht wordt hier nog altijd met mannen geassocieerd en in de middenpartijen stoten vrouwen niet echt door.'
Vindt u de mannen in de Kamer ook niet beter dan de vrouwen?
'Van Geel beter dan Hamer? Nee, ik vind Hamer beter. Bovendien, ik vind mezelf ook echt beter dan... wie zal ik noemen... Arie Slob.'
En wie is er beter dan u?
'Ik vind mezelf best goed.'
U was boos toen PVV-leider Geert Wilders onlangs in de Kamer een verkrachte vrouw afkraakte. Had u nog de controle over uzelf?
'Ja. Het was wel een randgeval. Ik was heel geëmotioneerd en dat had alles met vrouwzijn te maken. Ik stond te luisteren en dacht: het zal me gódverdomme niet overkomen. Dat een verkrachtingsslachtoffer hier tot dader wordt omgeturnd, omdat ze niet de juiste politieke reactie heeft gegeven. Ik was me er wel direct van bewust, want wat heb ik toen gezegd...'
Dat hij die vrouw misbruikte...
'...voor zijn eigen, arbitraire politieke gelijk. Dat is een gecontroleerde zin.'
Het werd Wilders overigens door de kiezers vergeven.
'Het prisoner's dilemma waar je je in bevindt met Geert Wilders is dat elke vergroting van de polarisatie met hem, hem heel veel kiezers oplevert. Kort daarna werd ik overal op campagne door mensen aangesproken die als herinnering aan dat debat hadden dat hij zo zielig was.'
Net zoiets: als hij bekendmaakt dat hij niet meedoet aan de gemeenteraadsverkiezingen, zijn zijn aanhangers teleurgesteld, maar uw kritiek daarop vinden ze nog veel erger.
'Ja. Maar wat mij bovenal stoort is de academische bovenlaag die redeneert vanuit de permanente veronderstelling dat alles wat Wilders doet slim is. Kritiekloos. Het is een volstrekt verkeerde inschatting. Als er het komende politiek jaar een incident in Gouda is of zo, dan rennen ze van de PVV weer naar die microfoon. Nou, ik sta echt klaar hoor. Lazer een eind op, zeg. Dat is compleet ongeloofwaardig geworden.'
Uw partij ageert niet tegen de orthodoxe islam. Is dat niet vreemd voor een linkse partij?
'Dat doen we wel. Ik ben een van de weinigen die Saoedi-Arabië aanklaagt, samen met Wilders, voor de schending van vrouwenrechten. Ik zal altijd heftig ageren tegen elke vermeende invoering van de sharia. Organisaties mogen, zolang ze niet crimineel zijn, allerlei opvattingen uitdragen – ook waar ik heel grote problemen mee heb. Maar ik zal daar wel mee in conflict treden. Dat doe ik met de SGP en met de orthodoxe islam. Opvattingen over homo's, vrouwen, dan kunnen ze rekenen op een fikse aanval van mij.'
Wanneer heeft u voor het laatste een fikse aanval uitgevoerd?
Halsema denkt na en verwijst naar de keer dat zij 'fundamentalistische moslims, fundamentalistische Amerikaanse christenen en de rooms-katholieke kerk' bestempelde als 'een as van religieus kwaad', omdat die vrouwen onderdrukken. De algemene politieke beschouwingen van 2006.
'Dat is mijn beroemdste aanval. Ik heb daar veel problemen mee gehad.'
U pakte keurig de islam en het katholicisme samen aan.
'Nee, nee, ik ben niet te beroerd om de orthodoxe islam op zich aan te vallen waar ik dat nodig vind. Ik heb me steeds uitgesproken waar het ging om de schending van homorechten.'
Wat vindt u van de hoofddoek?
'Geen enkel bezwaar tegen, zolang die in vrijheid wordt opgedaan.'
Wat vindt u ervan?
'Ik vind het doodjammer dat vrouwen hun mooie haren verbergen.'
Dat is het?
'Nee. Dat zeg ik uit speelsheid. Als ik op de school van mijn kinderen kom, valt het mij wel eens moeilijk – ik kom echt voort uit de feministische beweging – dat ik dan tussen allerlei gesluierde vrouwen zit. Ik zal hun rechten niet aantasten daarin. Maar ik kan niet wachten op het moment waarop ze in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren. Ik zie het liefst elke vrouw in Nederland hoofddoekloos. En volstrekt vrij. Ik geloof niet dat welke God ook kledingeisen stelt. Dat zijn de mannen geweest die het geloof uitleggen.'
'Je dwingt vrouwenemancipatie niet van bovenop af. Die moet uit de vrouw zelf komen. Ik heb gezegd dat politie-agentes hoofddoekjes moesten kunnen dragen. Ik heb ruzie gemaakt met Ciska Dresselhuys, die geen vrouw met hoofddoek wilde aannemen bij het blad Opzij. Maar dat neemt niet weg dat ik moeite met de hoofddoek heb.'
'Ik merk het in mijn wijk: natuurlijk is de islam een probleem. Overigens met name de islam in combinatie met ongeletterdheid. Het is: weinig eigen opvattingen hebben over het goede leven. Weinig houvast hebben aan opleiding en werk, angstig zijn voor onze samenleving en daarbij heel bevattelijk worden voor wat de imam vindt. Die dan vaak heel conservatief is.'
Uw kinderen zitten op een zwarte school in Amsterdam-Oost. Op tv vertelde u laatst dat uw vriend en u vaak denken: we halen onze kinderen er vanaf.
'Ja. Van elke ouder hoor ik wel wisselende verhalen over school. Maar op mijn school is dat heviger. Ik zet kinderen niet op school als sociaal experiment. Als ze niet maximale kansen krijgen en gelukkig zijn, gaan ze eraf. De school boekt goede resultaten, ze hebben hun vriendjes en vriendinnetjes. Maar islamitische meisjes mogen vaak niet bij ons thuis komen spelen, omdat mijn vriend 's middags de kinderen opvangt. Dat is tot dusver geen probleem, omdat mijn dochter andere vriendinnetjes heeft, maar mocht zij daardoor eenzaam worden, dan kijken we verder.'
Hoe lang blijft u nog de leider van GroenLinks?
'Privé zijn er goede redenen om te stoppen. Maar ik ben nog naar mijn hoogtepunt toe aan het groeien. Al die overwinningen moeten nog komen. Na de gemeenteraadsverkiezingen maak ik bekend of ik weer lijsttrekker wil worden.'
Wat zou het erg zijn als u doorging en opnieuw zou verliezen.
'Als ik zo hoog in de peilingen sta en alsnog verlies, dan wordt de beslissing wel vóór me genomen.'
) , de goede doelen een warm hart toedraagt (zoals Wakker Dier), of die zijn online twiends (twitter-friends) eindelijk eens in het echt wilt ontmoeten. Er zijn een aantal geweldige acts & artiesten en de flessen drank staan ook klaar 
Verschillende gebruikers op het Apple Support forum melden dat hun 
Enlarge Image
Geplaatst op maandag, 31 augustus 2009 om 17:28 uur - door Jan van Kampen
Geruchten