PAROOL: ECONOMIE - Schuldsanering wordt de norm

Schuldsanering wordt de norm

AMSTERDAM - De schuldhulpverlening faalt. De Tweede Kamer praat daarom vandaag over een nieuwe wettelijke regeling voor schuldhulp, waarbij gemeentes verplicht worden een sanering aan te bieden.

Ieder jaar kloppen naar schatting 60.000 Nederlanders bij gemeentes aan voor hulp omdat problematische schulden hebben. Slechts een kwart wordt geholpen. Een ramp, zegt Nadja Jungmann van adviesbureau Hiemstra en de Vries, die eerder de gemeente Amsterdam adviseerde. In 2006 promoveerde ze op een proefschrift over schuldhulpverlening.

''Mensen die geen hulp krijgen komen steeds dieper in de problemen,'' zegt Jungmann. ''Soms worden ze hun huis uitgezet, of wordt de stroom afgesloten. Dat gebeurt ook bij gezinnen met kinderen.''

In Nederland zijn 400.000 huishoudens die zoveel schulden hebben dat ze er zonder hulp niet af komen. Twintig procent van de minima in Amsterdam (16.000 huishoudens) heeft schulden, maar de gemiddelde schuld is laag; tussen de twee- en de drieduizend euro in totaal. ''Maar met de paar tientjes die ze overhouden is dat niet meer te overbruggen,'' zegt Jungmann.

En het 'zijn echt niet allemaal slampampers', zegt Jungmann. ''Natuurlijk zijn er mensen die willens en wetens enorme schulden maken, maar voor de meesten geldt dat onze maatschappij voor hen te ingewikkeld is, of dat ze pech in het leven hebben gehad.''

Het afgelopen jaar deed ze Jungmann in opdracht van staatssecretaris Ahmed Aboutaleb van Sociale Zaken onderzoek naar schuldhulpverlening. Conclusie: de resultaten zijn ondermaats en niemand weet precies hoeveel het kost.

Dus praat de Kamer vandaag over een nieuwe wettelijke regeling. Jungmann: ''Het belangrijkste is dat gemeentes een zorgplicht krijgen. Ze mogen mensen die hulp vragen, niet meer afwijzen.''

Schuldeisers stappen nu vaak naar de rechter als ze hun geld niet krijgen. Die kijkt alleen naar de financiën en niet naar een oplossing voor de achterliggende problemen. Door de nieuwe regeling moet het aantrekkelijker worden een minnelijke regeling te treffen met de gemeentelijke schuldhulpverlening.

De regeling verandert niets aan het principe dat een schuldregeling drie jaar duurt. De schuldenaar moet dan rondkomen van 95 procent van het minimumloon. De rest van het inkomen wordt verdeeld onder de schuldeisers. ''Dat is geen feest hoor,'' waarschuwt Jungmann. ''Rondkomen van dat bedrag is heel moeilijk.'' Na die drie jaar wordt de rest kwijtgescholden.

Voor crediteuren is zo'n regeling vaak de enige manier om iets terug te zien van hun geld. Tegelijkertijd hebben schuldenaars uitzicht op een normaal leven als ze een deel van hun schuld hebben afgelost.

Een ander voordeel is dat de hulpverlening schuldenaren kan helpen bij het aanvragen van allerlei armoedevoorzieningen, zoals huursubsidie en scholierenhulp. Jungmann is enthousiast over de Amsterdamse 'achter-de-voordeur-aanpak', waarbij ambtenaren actief zoeken naar mensen met schulden. Samen wordt dan gekeken of ze in aanmerking komen voor schuldhulpverlening of extra armoedehulp.

Maar alleen het saneren van schulden is geen oplossing, waarschuwt ze: ''Deze mensen kampen vaak met psychische of sociale problemen. Als je daar niets aan doet, zijn ze een jaar later weer terug bij af.''

Minstens zo belangrijk is ook dat het lenen van geld moeilijker wordt gemaakt. De laatste jaren zijn de richtlijnen voor leenspotjes op televisie al wel aangescherpt, maar volgens Jungmann is dat niet voldoende. ''Het is nog steeds makkelijker Frisia te bellen dan een formulier in te vullen voor schuldhulpverlening.'' (JASPER KARMAN)