Het aantal presentatoren dat meer verdient dan een minister is met tweederde toegenomen. Hoe komt dat? Kan de Kamer, vanavond in spoeddebat bijeen, daar iets tegen doen?
Rotterdam, 17 juni. Globetrotter Floortje Dessing is de enige veelverdiener bij omroep Llink. Zij incasseert als boegbeeld van de jongste omroep een salaris van 190.000 euro. Dat is meer dan de minister-president verdient. Dat komt, staat in het jaarverslag, doordat de 37-jarige programmamaakster vorig jaar is weggekocht bij de commerciële omroep.
Floortje Dessing wil graag zelf vertellen hoe dat ging. Zij waagde de overstap omdat haar reisprogramma bij RTL van de sponsor „steeds sneller en wilder moest, met almaar meer adrenalinekicks". Terwijl Dessing zelf de diepte in wilde met programma's over „responsible travel".
Dat kon bij Llink. De omroep bood haar een bedrag lager dan haar presentatiesalaris bij RTL, hoger dan de Balkenende-norm. Mijn marktwaarde, zegt Dessing: een optelsom van vijftien jaar reisprogramma's maken én gegarandeerde kijkcijfers bij een jonge doelgroep. Bovendien deed de programmamaakster afstand van het „forse bedrag" dat ze bij RTL binnenhaalde als co-producent. „Produceren doe ik niet meer. Dat is commercieel. Je moet niet de schijn wekken dat je bij de publieke omroep komt voor de poen."
Floortje Dessing is een van de 25 presentatoren annex programmamakers bij de publieke omroep die in 2007 meer verdiende dan een minister. Tegen de zin van de Tweede Kamer is hun aantal in een jaar tijd bijna verdubbeld, terwijl het aantal fors betaalde omroepbestuurders steeg van 11 naar 12. Dat blijkt uit de jaarverslagen die de omroepen deze maand hebben gepubliceerd. Het gaat om salarissen boven de Balkenende-norm, vorig jaar 169.000 euro.
VARA en NOS maar ook NCRV, TROS, KRO, Llink, EO en BNN overschrijden dat salarismaximum bij presentatoren. We moeten wel, zeggen de omroepen. Voor presentatoren regeert de tucht van de markt. Neem Llink. Als Dessing niet was gekomen, zou Llink zonder aansprekend gezicht zitten en kijkers mislopen. Terwijl omroepen juist op kijkcijfers worden afgerekend. Jan Slagter, directeur van omroep Max, zegt het zo: „De gouden eeuw is in Hilversum voorbij. Maar als je iemand wilt hebben van de commerciële omroep, zit je zo boven de Balkenende-norm."
Ook bij BNN verdubbelde het aantal presenterende veelverdieners. Maar die stijging werd volgens algemeen directeur Lucas Goes eerder veroorzaakt door de werkwijze van BNN, een kweekvijver van talent, dan door marktwerking van buitenaf. „Als talenten net binnenkomen, combineren ze presenteren met redactiewerk op de vloer. Ze beginnen met een laag startsalaris en kunnen, als ze voldoende karakter en oorspronkelijkheid hebben, in zes à zeven jaar flink doorgroeien, tot boven de Balkenende-norm. Na hun vertrek ontstaat weer ruimte voor nieuwe presentatoren."
Hoe moet de markt voor presentatoren gekenschetst worden? Anja Ringerwölde, senior consultant bij financieel adviesbureau Hay Group, noemt presentatoren „een uniek segment" in de arbeidsmarkt. Er gelden meetbare salarisfactoren op deze lokale en vrij gesloten markt, die drijft op een zelf gecreëerde schaarste. De marktwaarde, zegt VARA-directeur/voorzitter Vera Keur wordt bepaald door wat de concurrentie voor een presentator over heeft. „Deze vaak commerciële zenders baseren zich op marktaandeel en doelgroepbereik. De VARA is nooit bereid om conform de marktwaarde te betalen, maar wil bij het honorarium wel rekening houden met wat de markt biedt. Dat betekent veelal dat onze belangrijkste presentatoren elders minstens het dubbele honorarium kunnen krijgen."
Onder deze omstandigheden functioneer het marktmechanisme niet goed, beklemtoont Jan Jacobs, hoogleraar sociaal recht aan de universiteit van Tilburg. Hij adviseerde met de commissie-Dijkstal over topsalarissen in de (semi)publieke sector. Jacobs wijst erop dat onder meer het salaris achter de schermen wordt bepaald, op basis van „ondoorzichtige, oncontroleerbare criteria" binnen „een gesloten circuit dat vatbaar is voor vriendjespolitiek." Zijn advies: „De overheid moet een werkgever die publiek geld beheert onder druk zetten om financieel het onderste uit de kan te halen." Dat kan met heldere richtlijnen over beloningen, vertrekpremies en bonussen. „Eerst in een code, daarna in de Mediawet."
Nu, zegt tv-maker Bert van de Veer, is de hoogte van het presentatorsalaris een kwestie van 'kruidenieren'. Handelswaar: de eigen kijkcijfers. Van der Veer schreef het overzichtsboek Is er nog iets leuks vanavond? en schetst hoe de salarissen stegen toen de commerciële omroep zijn intrede deed. Er waren de afgelopen negentien jaar „verschillende momenten van gekte in de prijsspiraal omhoog. Met als drogreden: als wij het niet betalen, dan is diegene zo weg."
Zo'n moment noemt Van der Veer de lancering van Talpa. Die omroep kocht kijkcijferkanonnen weg bij de concurrenten. Datzelfde dreigde eerder bij Sport7. Daardoor sloegen volgens Van der Veer verhoudingen uit het lood. „Jack van Gelder is de best betaalde presentator van de publieke omroep. Maar ik denk niet dat SBS of RTL een plaatsje voor hem heeft. Hij is een voorbeeld van iemand die op het juiste moment heeft toegeslagen."
Volgens Lucas Goes van BNN – hij verdient zelf net boven de Balkenende-norm – zijn met het verdwijnen van tv-zender Talpa de salarissen weer tot rust gekomen. „Presentatoren realiseren zich dat een passend programmapakket net zo waardevol is als geld. De marktwaarde van het merk Jack Spijkerman en Bridget is gedaald. Hun programma's waren geen succes bij Talpa en nu zijn ze zelden te zien. Wat dat betreft, werkt het in de voetbalwereld hetzelfde. Als je daar lang op de bank zit, keldert je waarde ook."
Intussen vindt minister Plasterk (Media, PvdA) een inkomensgrens voor presentatoren uit concurrentieoogpunt niet haalbaar. Maar een meerderheid van de Tweede Kamer is dat niet met hem eens en heeft gevraagd om een spoeddebat. Dat staat gepland voor vanavond.
Waarom zouden de omroepen zich niet aan een inkomensgrens kunnen houden – het is toch publiek geld? De AVRO is die mening inmiddels toegedaan. In een verklaring schrijft de omroep dat „de AVRO van nu" de Balkenendenorm niet langer wil overschrijden. Presentator Karel van de Graaf – goed voor een topsalaris van 289.000 euro – verliet de omroep vorig jaar met een afkoopsom van 544.000 euro's. Dat komt nu „beschikbaar voor programma's."
Ook journalistenvakbond NVJ vindt een salarismaximum voor tv-presentatoren te ver gaan, zegt Marc Visch, secretaris omroep bij de NVJ. „Er zijn presentatoren die behoren tot een absolute buitencategorie. Die geven de publieke omroep smaak en uniciteit."
Maar wat de vakbond, net als hoogleraar Jacobs, stoort is de „ondoorzichtigheid" van de markt. Wie zegt dat er niet veel meer dan 25 programmamakers een topsalaris verdienen? Er zijn, zo weet Visch, tal van omroepmedewerkers die niet op de loonlijst staan. Die betalingen vallen onder de programmakosten en zijn in de jaarverslagen niet terug te vinden. „Freelancers en bv's zijn een schemergebied. Daar krijgen wij geen vinger achter." Dat ervaart ook het Commissariaat voor de Media, beaamt een woordvoerster.
En presentatrice Floortje Dessing? Wat gaat ze doen als Llink onvoldoende leden heeft om te blijven uitzenden? „Dan houdt het voor mij ook op", zegt ze. „Maar ik zit nog vol plannen. Het liefst zou ik met een camera de wereld rondtrekken en documentaires maken. En ik wil mezelf niet heilig verklaren. Ik ben ook commercieel. Ik schrijf boekjes, daar verdien ik flink mee. Dat geld steek ik in mijn twee kledingwinkels. En ja, ik ben ook ambassadeur van het Rode Kruis en Max Havelaar."
Krijgt ze daar voor betaald? „Nee. Ik laat me niet betalen voor goede doelen. Andere presentatoren misschien wel. Maar dat vind ík nou kansloos."
Al jaren wordt er flink geëxperimenteerd met camerasystemen die verkeersborden kunnen 'lezen'. 
Aan alle inwoners van het Franse dorpje Sarpourenx. Gelieve niet dood te gaan. Ik herhaal: niet doodgaan. Iedereen die het toch in zijn hoofd haalt te sterven, zal zwaar gestraft worden!
Een unieke situatie in het piepkleine Amerikaanse 
Het Texaanse dorp Daisetta dreigt deels in een instortingskrater (sinkhole) te verdwijnen. Het gat ontstond vorige week en is sindsdien steeds groter geworden. Al een tiental machines en auto's viel ten prooi 
Zo. Even voor 1000 dollar met de New Yorkse gouverneur naar bed, een paar weken onderduiken en daarna Cashen. Met een hoofdletter C, ja. 
Natuurlijk moet je je eerst registreren: identiteitsbewijs, bankpas, adresgegevens, handtekening. Eventueel je bonuskaart. En je vingertop: linker en rechter wijsvinger, vier keer per vinger, om de lijntjes helemaal goed vast te leggen. Maar dan heb je ook wat: je zakje winegums heb je binnen tien seconden afgerekend. Het bedrag wordt de volgende dag van je rekening afgeschreven.
